mystieke middeleeuwen

Op 11 november is het Sint-Maarten. Dit kinderfeest wordt gevierd in verschillende delen van Nederland, België, Frankrijk en Duitsland. Op de feestdag gaan kinderen met lampionnen langs de deuren. Ze zingen een lied en krijgen, als het meezit, wat snoepgoed als dank.

Sint-Maarten is eigenlijk een katholieke feestdag, maar de binding met het geloof is in de meeste gevallen tegenwoordig maar klein. Kinderen van alle gezindten doen er aan mee.

Het feest wordt op 11 november gevierd omdat dat de feestdag is van de heilige Martinus van Tours (ca. 316-397). Volgens een legende ontmoette hij als lid van een Romeins leger op een dag bij de stadspoort van het Franse Amiens een bedelaar. Het lot van deze man greep Sint-Maarten zo aan dat hij besloot zijn kostbare mantel in tweeën te snijden. Hij schonk de bedelaar de helft van zijn mantel, de andere helft was officieel eigendom van Rome.

Volgens de legende stond de arme man symbool voor Christus. ‘s Nachts zou Christus zelf aan Martinus verschenen zijn en iets gezegd hebben als:

Martinus van Tours bekeerde zich hierop tot het christendom en nadat hij het Romeinse leger verlaten had, werd hij leerling van de bisschop van Poitiers. Hierna leefde Martinus enige tijd als kluizenaar. Ook werkte hij als duiveluitdrijver en hij stichtte bij Poitiers het eerste klooster op Franse bodem.

In het jaar 371 werd Sint-Maarten bisschop van Tours, ondanks verzet van anderen bisschoppen. Een andere legende meldt dat Martinus eigenlijk geen bisschop wilde worden. Hij verstopte zich daarom in een ganzenhok. De bevolking van Tours ontdekte de schuilplaats echter omdat de ganzen een enorm kabaal maakten. Martinus werd zo alsnog bisschop, maar hij bleef zijn monnikenleven voortzetten. Hij overleed op 8 november 397 en werd drie dagen later begraven in de basiliek van Tours. Al snel na de dood van de bisschop kwam de verering op gang. Sint-Maarten is onder meer beschermheilige van Groningen en Utrecht. In de Dom van laatstgenoemde stad wordt een stuk armbot bewaard dat van de heilige zou zijn geweest.

In de beeldende kunst wordt Martinus vaak afgebeeld als militair, zittend op zijn paard, terwijl hij zijn mantel in tweeën snijdt. Ook als hij wel eens te zien met een afbeelding van een gans.

Het Sint-Maartensfeest herinnert aan de heilige Martinus. Op de avond van 11 november trekken veel kinderen erop uit met zelfgemaakte lampionnen waarin kaarsjes branden. Op zijn feestdag hoefden kinderen vroeger niet naar school en ook ontstond de gewoonte hen die dag te trakteren op snoep. Tegenwoordig moeten kinderen nog wel wat voor dat snoepgoed doen. Ze maken een lampion en zingen liedjes als Sint maarten Sint Maarten, de koeien hebben staarten en Lampionnetje, lampionnetje.

Vroeger at men op de feestdag van de heilige vaak Sint-Maartensganzen. Dit gebeurt tegenwoordig niet meer. Rond 11 november worden er nog wel vaak ganzenmarkten gehouden.

Bron: Yuri Visser; Historiek.net