mystieke middeleeuwen

Geplaatst op zondag 15 september 2013 @ 18:56 , 373 keer bekeken

Dit is de cover van het eerste deel van de eerste integrale vertaling van het debuutboek van Hildegard van Bingen:  SCIVIAS, Ken de Wegen. Vertaalster is drs. Mieke Kock-Rademakers, classica en filosofe.  Mieke Kock heeft ervoor gekozen zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke Latijnse tekst te blijven, waardoor de lezer uitgedaagd wordt heel precies nadenkend te lezen. Het gevolg daarvan is een heel indringende benadering en opname van de woorden van Hildegard. De vertaalster geeft uitvoerig heel deskundige commentaren.

Het boek is in eigen beheer via www.shopmybook.com uitgegeven, maar ook in de boekhandel en bij www.bol.com te koop.  Aangezien het op aanvraag gedrukt wordt, kost  de levering enkele dagen. Binnenkort zal ook het tweede deel van Scivias op de markt komen. Als dat het geval is, dan is er voor het eerst een integrale vertaling van dit prachtige boek van Hildegard in het Nederlands beschikbaar. Een klein fragment als voorbeeld:

Hildegard begint het eerste deel van Scivias met een getuigenis vooraf (protestificatio). Ze vertelt hoe God aan haar verschijnt, haar toespreekt en haar beveelt als volgt:

‘O mens (homo), breekbaar (fragilis), en as van as, en mest van mest, zeg en schrijf wat gij ziet en hoort. Maar omdat gij als vrouw bevreesd (timida)  bent om te spreken, en te eenvoudig van geest (simplex) om het te uiten, en te ongeletterd (indocta) om het neer te schrijven, zeg en schrijf, níet volgens de taal der mensen, noch volgens het begrip van de menselijke rede, noch volgens de vereiste van menselijke vormgeving, maar naar de wijze waarop je dat ziet en hoort te midden van Gods hemelse wonderbaarlijkheden vanuit den Hoge, dat alles zó in uitleg naar buiten brengend, zoals ook een leerling, de woorden van zijn leermeester in zich opnemend, ze openbaart volgens de strekking (tenorem)* van diens spreken, onder toeziend oog van de meester zelf, zoals Híj wilt, toont en onderricht’. Zo dus ook gij, o mens, zeg dat wat gij ziet en hoort; en schrijf dat op, niet volgens uzelf, noch volgens een ander mens, maar volgens de wil van Hem die weet, ziet en alles beschikt in de verborgenheden van Zijn mysteriën.’(Sc. I, Prot.)

*Tenor: grondtoon, ondertoon, timbre, cantus firmus, waar men aan vasthoudt (tenere), maar ook: strekking, teneur, doorgaande lijn van het betoog. |Tegelijk verwijst tenor naar de interactie van leraar en leerling. De leraar houdt de aandacht van de leerling vast, zodat de leerling de aandacht op hem richt (intentio, animum intendêre).

En even verder:

‘Het geschiedde in het duizend en honderdeenenveertigste jaar van de vleeswording van Gods Zoon, Jezus Christus,toen ik tweeënveertig jaar en zeven maanden was, dat een vurig licht van een geweldige schittering, tot mij komend bij heldere hemel, geheel en al mijn hersenen doorstroomde,en heel mijn hart en heelmijn borst,gelijk een vlam, echter niet verzengend maar verwarmend, zo doorgloeide, zoals de zon iets, waar hij zijn stralen opricht, verwarmt. En plotseling kon ik de diepere betekenis van de uitleg van de geschriften, namelijk * van het psalterium, het evangelie en andere geschriften van de katholieke kerk, en van het oude en het nieuwe Testament, smaken**, maar inzicht in de betekenis van de woorden  van de tekst ervan, noch kennis van de indeling der lettergrepen of van naamvallen en tijden bezat ik.  Maar de inwerking en het mysterie van heimelijke en wonderlijke visioenen had ik al vanaf mijn meisjesjaren, namelijk vanaf de tijd toen ik vijf jaar was tot aan de huidige tijd, op wonderbaarlijke wijze in mij gevoeld, zoals ook nu nog; iets wat ik  toch aan niemand onder de mensen heb geopenbaard, behalve aan sommigen, weinig in aantal en diep godsdienstig, die leefden in dezelfde kloostergemeenschap waarin ik ook leefde; maar in de tussentijd tot dat tijdstip, toen God wilde dat dat door zijn genade werd geopenbaard, heb ik het in rustig stilzwijgen voor me gehouden.’ (Sc. I, Prot.)

* Videlicet (klaarblijkelijk,namelijk) hanteert Hildegard in vooral ‘schouwende’ en scilicet (te weten, namelijk) in meer theoretische passages. Én videre (vgl. vides, fides) én scire leiden tot God.Vgl. Sci-vias (ken de wegen).

** Vgl. sapientia, smakende wijsheid, een geleidelijke, steeds diepere, vorm van begrijpen.

Bron: hildegardvanbingen.nl (HW)